wappersaison | zachtbitter lichtzoet troebel koriander

EEN GESCHIEDENIS VAN HET ANTWERPS BIER

Wie een Antwerpenaar vraagt wat een wapper is, krijgt hierop meestal als antwoord dat de naam verwijst naar een sage waarin een kwelgeest, Lange Wapper, de Antwerpse straten onveilig maakte. Dat deze naam is afgeleid van een werktuig dat verbonden is met de geschiedenis van het Antwerpse watersysteem is veel minder bekend. Dit maakt van het woord wapper een van de meest vertrouwde Antwerpse dialectwoorden, waarvan de ware betekenis veel Antwerpenaren ontgaat. Voor een etymologische verklaring van het woord moeten we terug naar het Antwerpen van de 16de eeuw.

2.Wapper_Caspar_Luyken_De_Brouwer_1694_231012.jpg! DEF 2.jpg

Wapper toondicht (bewerking van de Brouwer, Caspar Luyken)

Wandtegel Zwartzusterklooster Antwerpen

De Antwerpse Wapper, het plein gelegen tussen de Meir en Hopland, dat vandaag vooral bekend is door de aanwezigheid van het Rubenshuis, dankt zijn naam aan de grote waterkraan of putgalg die hier vroeger stond en werd gebruikt om water uit de Herentalse Vaart te hijsen. Via deze vaart, ook wel de Zoetwatervaart of Nieuw Schijn genoemd, stroomde het drinkwater tot in het stadscentrum.

Omdat putgalgen vaak te vinden waren in de buurt van brouwerijen werden ze ook wel bierpalen genoemd. Grote putgalgen werden voorzien van een verhoging, de 'stoel', die de putter met een trap kon beklimmen. Naast de putstoel, op een hoge paal of mik, was een basculerende 'boom' of putzwengel bevestigd. Deze putzwengel, ook wel de wip of wapper genoemd, was aan de walzijde voorzien van een tegengewicht en aan de waterzijde verbonden met een stok of ketting waaraan een lederen aker of putemmer hing.

Omdat de mik draaibaar was kon de putter de lege aker eenvoudig in het water laten zakken om vervolgens de gevulde aker weer op te halen en naar de kant te draaien.

Op de afbeelding zien we hoe de aker werd geleegd in een trog die via een goot rechtstreeks naar de brouwerij leidde. In Antwerpen werd het water vanuit de Wapper in houten tonnen op een kar naar de Kammenstraat gevoerd.

Kammenstraat is immers een verbastering van Cammerstrate en camme is oud Vlaams voor brouwerij. Deze straat werd al sinds de 12de eeuw genoemd als het centrum van de Antwerpse brouwerijen.

Pas halverwege de 16de eeuw verhuizen de cammers of brouwers naar de zogenaamde 'Nieuwstad'. Dit door Gilbert Van Schoonbeke aangelegde kwartier in de omgeving van de huidige Brouwersvliet, werd voorzien van een nieuwe watertoevoer, de Brouwersbuis, die toekwam in het Brouwers- of Waterhuis.

De grote bierpaal die ooit op de Wapper stond, zou omstreeks 1554 verdwijnen. Vandaag vinden we op de Wapper geen enkele verwijzing terug naar dit vergeten icoon uit de Antwerpse biergeschiedenis. Misschien brengen de recente plannen voor een heraanleg van de Wapper hier wel verandering in.

WAPPER SAISON: EEN BIER VOOR ELK SEIZOEN

In 2009 startten vier enthousiaste bierliefhebbers in hun keuken in Antwerpen-Noord met een kleine huisbrouwerij. Na vele proefbrouwsels stelden ze in 2014 hun eigen bier voor aan het grote publiek. Niet de zoveelste tripel, maar een eigenzinnig Antwerps seizoensbier, de Wapper saison.

De saison is een bierstijl die vroeger in de winter op de boerderijen werd gebrouwen om in de zomer als dorstlesser te dienen voor de arbeiders op het veld. Hoewel deze biersoort zijn oorsprong vindt in Henegouwen, wordt ze vandaag ook buiten Wallonië gebrouwen.

Het alcoholpercentage van deze bieren lag vroeger rond de 3% en omwille van de houdbaarheid werden ze in de winter gebrouwen en extra gehopt.

Vandaag worden ze het ganse jaar door gebrouwen en hebben ze een alcoholpercentage tussen de 5 en 6,5%. Behalve de Wapper saison, deze heeft een alcoholpercentage van 8%. We zeiden het al, eigenzinnig!

BEWARING

Wapper wordt vandaag in grotere volumes gebrouwen bij Brouwerij De Graal in Brakel. Het intens rijke karakter van het bier is gegarandeerd tot 12 maanden na het bottelen, op voorwaarde dat het bier op een koele en donkere plaats wordt bewaard.

Langere bewaring met optimale smaakevolutie is mogelijk bij 12° C. De houdbaarheidsdatum van dit ongefilterd oogstbier staat op de kroonkurk.

SCHENKEN EN DEGUSTEREN

Proeven begint met schenken en Wapper schenk je best tussen de 6° en de 8° C in zijn glas, of een speciaal Teku glas voor bierdegustatie.

Als je het Wapper-glas gebruikt, kan je het flesje in twee tijden leeggieten. Door te draaien met de bodem van de fles, giet je het bezinksel of de gist mee in het glas. Zo krijgt de Wapper zijn mooie troebele, strogele kleur.

Ons ambachtelijk gebrouwen oogstbier heeft een wollige en consistente schuimkraag en is zachtbitter in de mond met een aroma van kruiden en citrusvruchten. De ronde fruitgedreven smaak vindt een unieke balans tussen zachtbittere hoppigheid en zoetrijp fruit.

De finale met een kruidige koriandertoets is licht hoppig maar vloeit niet te lang uit.

Kortom: dorstlessend, apart én toegankelijk.

De Grote Schijn, Oelegem

STEUN

Door Wapper te drinken, steun je kunst- en erfgoedprojecten in de Schijnvallei. Omdat de Schijn eeuwenlang de Antwerpse dorst heeft gelest en dit rivierwater ook werd gebruikt om het Antwerpse bier mee te brouwen, wil huisbrouwerij Wapper vandaag iets terugdoen voor deze Antwerpse levensader. Daarom steunen we met de opbrengst van ons bier projecten die ijveren voor het herstel van deze groene ruimte langs de oevers van de Schijn, van de bron in Westmalle tot aan de historische monding in het Antwerpse stadscentrum.